نزدیک به سه سال از حاکمیت گروهی طالبان بر افغانستان می‌گذرد و در جریان این سه سال، طالبان به صورت مداوم از موفقیت‌ها و دستاوردهای خود در زمینه امنیت و مواد مخدر یاد می‌کند.
امیرخان متقی، وزیر امور خارجه طالبان که به یک تریبون بینالمللی برای این گروه تبدیل شده، به صورت مداوم در دیدارها و نشست‌های غیر رسمی و غیرعلنی خود از امنیت و مبارزه با طالبان مواد مخدر یاد می‌کند.
در دیدارهای اخیر از جمله دیدار با معاون دبیرکل سازمان ملل، دیدار با هیئت پاکستانی و همچنین گفتگو با هیئت اندونزی، امیرخان متقی تامین امنیت و مبارزه با مواد مخدر را بزرگترین دستاورد طالبان در جریان سه سال حاکمیت بر افغانستان معرفی کرده است، اما این گفته‌ها تا چه حد با حقیقت همخوانی دارد؟
معنای امنیت چیست؟
از دیدگاه بینالمللی، امنیت را نمی‌توان فقط به کشته نشدن انسان‌ها ربط داد؛ چرا که امنیت صورت‌های مختلفی دارد و باید از روش‌ها و ساختارهای مختلفی مورد بررسی و تحلیل قرار بگیرد از جمله امنیت روانی، امنیت اجتماعی، امنیت اقتصادی و ….هرچند در سه سال حاکمیت طالبان نیز به قدرت می‌توان گفت که هزاران نفر در افغانستان بی‌گناه کشته شدند.
در دیدگاه طالبانی با توجه به پیشینه‌ای که در ذهن مردم از امنیت می‌گذرد، اینکه به صورت روزانه انفجارهای انتحاری روی نمی‌دهد، به مراکز ولایت‌ها حمله نمی‌شود و مردم در مسیر قریه‌ها اختطاف، شکنجه و کشته نمی‌شوند به معنای امنیت واقعی است.
در جریان ۲۰ سال جنگ، طالبان خود بزرگترین عامل ناامنی در افغانستان بودند؛ چرا که این گروه با شستشوی مغزی، جوانان خام و بی‌سواد را برای مرگ آماده می‌کردند. حتی یکی از بزرگترین انفجارهای انتحاری در طول تاریخ افغانستان را در چهارراه زنبق شهر کابل انجام دادند و به آن افتخار کردند. اینکه طالبان می‌گوید امنیت را به افغانستان آورده، در حقیقت عبارتی است که با نگاهی یک طرفه، تغییر کرده است: «طالبان دیگر در افغانستان ناامنی ایجاد نمی‌کند.»
آیا امنیت واقعی است؟
اما هنوز هم مردم افغانستان از شر انفجارهای انتحاری و حملات مسلحانه خلاص نشده‌اند. گروه داعش به جایگزین طالبان تبدیل شده و به دلیل وضعیت وخیم اقتصادی، اختطاف‌های مسلحانه و جنگ غیرعلنی در کشور جریان دارد.
اگر کمی عمیق‌تر به این مسئله نگاه کنیم، می‌توانیم دریابیم که حملات مسلحانه و ترور هدفمند اشخاص و یا حتی اختطاف‌های سه سال اخیر هم به نوعی به طالبان وابسته خواهد بود. طالبان در اولین اقدامات خود شروع به جمع‌آوری تمامی جنگ‌افزارها از نزد افراد غیرمسوول کردند، حال که تفنگ در دست طالب است، زمانی که فردی کشته می‌شود تمام انگشت اتهامات نیز به سمت طالب روانه می‌شود.
تاکید وزیر خارجه طالبان به برقراری امنیت، یک بازی روانی است که از سوی این گروه برنامه‌ریزی شده و احتمالا پای مشاوران و مستشاران خارجی نیز در میان است، چرا که طالبانی که ۲۰ سال در غارها و کوه‌ها زندگی کردند قطعا نمی‌توانند به چنین بلوغ فکری برای راه‌اندازی یک بازی پیچیده روانی در افغانستانی که طی ۲۰ سال گذشته به یک کشور نیمه مدرن تبدیل شده بود برسند.
طالبان می‌داند که هم باید از سمت داخل به نوعی انحراف فکری ایجاد کند و هم از سمت بینالمللی و فرامرزی اطمینان خاطر بدهند که امنیت را در افغانستان تامین کرده، در حالی که تمام اقدام این گروه در راستای انحراف اذهان عمومی است.
در سمت داخل، طالبان مجبور است که فکر مردم افغانستان را به سمت داشتن کشوری امن هدایت کند تا مردم از این موضوع غافل شوند که یک گروه هراس‌افگن که تا چهار سال پیش مردان و زنان، کودکان، جوانان و نوجوانان بی‌گناه افغان را در حملات انتحاری بسیار قدرتمند می‌کشت، بر کشور حاکم شده است. در نگاه بینالمللی نیز این گروه مجبور است به تنها موضوعی که در افغانستان توانسته پیاده کند بپردازد و کشورهای نگران را از سمت چالش‌های امنیتی اطمینان خاطر بدهد، حال آنکه خود چالش امنیتی ایجاد نمی‌کند و در حقیقت، نه تنها دستاوردی در کار نیست، بلکه تنها تغییرات راهبردی جنگی طالبانی است.
اگرچه در مسیر امنیت فرامرزی نیز طالبان شکست بزرگی را متحمل شده و تقریبا هیچ کشوری به این موضوع باور ندارد. تاجیکستان بارها نسبت به گسترش هراس‌افگنی و افراط‌گرایی از سمت افغانستان هشدار داده است، پاکستانی که در به قدرت رسیدن طالبان نقش داشته به شدت از ناتوانی طالبان در تامین امنیت مرزهای خود ناراضی است، کشورهای آسیای میانه هم روزهای چندان خوشی را ندارند؛ هرچند هم‌پیمانان روسیه از جمله ازبکستان نقش‌هایی را بازی می‌کنند تا طالبان را سفید روی نشان بدهند، ولی در حقیقت در کابینه‌های آن‌ها ترس وجود دارد.
ایران نیز به صورت مداوم از انهدام گروه‌های هراس‌افگن و باندهای مواد مخدر خبر می‌دهد که نشان می‌دهد تهران نیز هیچ باوری به تامین امنیت و مبارزه با مواد مخدر طالبان ندارد. برای مثال، به تازگی ایران اعلام کرده که دو باند بزرگ مواد مخدر و انتقال جنگ افزار را منهدم ساخته که از افغانستان هدایت می‌شده و چندین تن مواد مخدر و جنگ‌افزارهای مختلف را از آن کشف و ضبط کرده است.
بازی رسانه‌ای
اینکه طالبان در اولین روزهای حاکمیت خود فرمان ممنوعیت کشت و تولید مواد مخدر را صادر کرده و به صورت مداوم دم از تامین امنیت می‌زند، یک بازی رسانه‌ای است تا این گروه را نزد کشورهای حامی خود سفید نشان بدهد. در بخش تامین امنیت نیز با استفاده از رسانه‌هایی که زیر کنترل دارد، سانسور اخبار و گزارش‌ها از ناامنی‌های موجود و همچنین پول دادن به یوتیوبرها و چهره‌های فیسبوکی و اینستاگرامی، سعی دارد تا ذهن مردم افغانستان را از واقعیت موجود در کشور منحرف کند.
همه این بازی‌ها در حالی است که خود طالبان در راس قاچاق مواد مخدر قرار دارند. این گروه در جریان ۲۰ سال جنگ با دولت پیشین افغانستان و ائتلاف بینالمللی، مواد مخدر را به عنوان اصلی‌ترین راه برای تامین منابع مالی خود یافته بود و در مناطق تحت کنترل خود کارخانه‌های بزرگی ساخته بود. حال که قدرت را به دست گرفته اما با تحریم‌های بزرگ اقتصادی مواجه است نیز بدون شک همین مسیر را ادامه می‌دهد و قطع به یقین می‌توان گفت که ادعای طالبان در مبارزه با مواد مخدر یک ادعای پوشالی و یک نقاب خیالی است.