هرات از جمله ولایت حیاتی و مهم افغانستان است که در موقعیت استراتژیک از لحاظ تجاری و بازرگانی و مرزی قرار دارد و جمعیتی نزدیک به سه میلیون نفر را در خود جای داده است و بعد از کابل به نوعی نقش پایتخت را ایفا می‌کند. این شهر از گذشته تاکنون یکی از دروازه‌های اساسی ورود به این سرزمین بوده است و همیشه در موقعیت حیاتی قرار داشته است.
این ولایت صنعتی و تجاری اهمیت زیادی را در واردات و صادرات و تولید دارد و جمعیت عظیمی از تجار و بازرگانان برای صادرات و واردات و تولید کالا در این منطقه جمع شده‌اند. احتمالا به همین جهت است که حکومت وعده‌های فراوانی را برای ترانزیتی شدن این نقطه داده است.
پروژه‌های فراوانی مانند لاجورد و دهلیز زمینی کتای افتتاح شد و آخرین دستاوردی که حکومت برای خود شمرده است افتتاح خط‌آهن هرات به خواف است که نقش عمده‌ای را برای اتصال هرات به کشورهای منطقه و ترانزیت اجناس به اقصی نقاط کشور ایفا می‌کند.
اما با این همه به گفته محمدرفیع رحمانی، آمر اجرایی اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری هرات، خط راه‌آهن هرات-خواف پس از چهارماه که از افتتاحش می‌گذرد تنها در روز بازگشایی یک محموله را به صورت امتحانی جا به جا کرده است و از آن موقع تا به امروز خالی و بلا استفاده مانده است.
یکی از مشکلاتی که به نظر اکثریت برای این خط راه‌آهن چالش برانگیز بوده است نبود دستورالمعل لازم برای استفاده و پیشبرد این سازه است. جیلافی فرهاد، سخنگوی والی هرات این نوید را داده است که اداره محلی هرات در تلاش است تا با ارائه طرح جدیدی چالش‌های بر سر راه را بردارد و به بهبود اوضاع ترانزیتی این ولایت کمک کند.
مهدی اکرمی از جمله صادرکننده‌های هراتی است که افتتاح خط راه‌آهن را روزنه امیدی نه تنها در کسب و کار خود و هم صنفانش بلکه بازرگانی کل کشور می‌داند اما از طرفی تمرکز حکومت بر روی افزایش خطوط راه‌آهنی است تا از آن به عنوان دستاوردی برای خود یاد کند اما بهتر است تا قبل از آن برای خطوط موجود تسهیلاتی فراهم کند. خطوط متعدد بدون دسترسی و استفاده فایده‌ای نخواهد داشت و فقط به صورت دکوری بر جا می‌ماند.
یعقوب مشعوف از جمله فعالین و نظریه‌پردازان اقتصادی است که معتقد است حکومت با افتتاح پروژه‌های راه‌آن متعدد فقط در پی بهره‌وری سیاسی در جهت تبلیغات عمومی است تا حمایت مردمی را جلب کند و طرز استفاده و تسهیلات این خطوط را بلافاصله بعد از افتتاحیه ندارد و تلاشی هم برای آن نمی‌کند پس خطوط بسیاری سوت و کور می‌مانند و اوضاع بازرگانی همانند گذشته است. چنین اتهاماتی هرچند که دور از ذهن نیست اما اگر واقعیت داشته باشد دولت با این سلسله اقداماتی که انجام داده‌است در آینده نزدیک باعث نابودی بنیان‌های اساسی تجارت به خصوص در ولایت‌های کلیدی خواهد شد. می‌توان تصور کرد که به دلیل نبود امکانات اولیه جابه‌جایی کالا در این کشور بسیار هزینه‌بر خواهد بود پس بازرگانان یا تصمیم به افزایش قیمت می‌گیرند که ضرر نکنند و این امر از توان اکثریت مردم با درآمدها کم غیرممکن است و یا به طور کل از واردات و انتقال برخی از کالاها صرف‌نظر می‌کنند که این هم نوعی محرومیت را برای عموم به همراه دارد.
واقعیت این است که اوضاع بازرگانی و حمل و نقل در افغانستان چندان مطلوب نیست. تمام امکانات اولیه‌ای که وجود داشته در طول سال‌ها جنگ داخلی و مشکلات طالبان از بین رفته یا نیمه‌کاره مانده‌اند. حال بعد از دو دهه سرعت پیشرفت و عمل حکومت به قدری کند و بی‌برنامه بوده که بازرگانان این کشور علی‌الخصوص در شهرهایی مانند هرات که نقاط تجاری و مرزی مهمی هستند، به طور کلی از حکومت و ادامه فعالیت خود قطع امید کرده‌اند. نبود زیرساخت‌های لازم و اساسی در زمینه حمل و نقل فقط معطوف به خطوط راه‌آهن نیست بلکه جاده‌ها و زیرساخت‌های هوایی هم بسیار مشکل دارند. در نتیجه توزیع اقلام مختلف اساسی و تجملاتی در همه نقاط این کشور به طور مطلوبی صورت نمی‌گیرد و بسیاری از مردم در نقاط دوردست‌تر یا خارج از شهر دسترسی آسان به کالا و مواد مختلف را ندارند.
امید می‌رود که حکومت با گذشت زمان و پیشرفت روزافزون جوامع، بودجه مخصوصی را به زیرساخت‌های بازرگانی به ویژه حمل و نقل و ترانزیت کالا اختصاص دهد تا تهیه کالاهای مختلف برای همه شهروندان افغانستانی به آسانی صورت پذیرد.
بیشتر بخوانید: