جو بایدن، رئیس جمهور جدید آمریکا در پی اولین اقداماتش بعد از به قدرت رسیدن در روز چهارشنبه ۱۴ آپریل سال جاری اعلام کرد نیروهای نظامی ایالات متحده پس از حدود دو دهه حضور فیزیکی، سرانجام قرار است خاک افغانستان را تا ۱۱ سپتامبر ترک کنند.
حضور فیزیکی و نظامی آمریکا در افغانستان در پی حمله بن لادن، رهبر گروه تروریستی القاعده به برجهای آمریکا و حادثه ۱۱ سپتامبر اتفاق افتاد و حالا با چیزی حدود بیست سال بن لادن مرده است و القاعده بیشتر از هر زمانی تضعیف گشتهاند.
زنان افغانستانی در سالهای اخیر در جشنوارههای بینالمللی فیلم شرکت کردهاند، مقام اول را در کنکورهای علمی کسب کردند، پس از دعوت به جشنواره رباتهای آمریکا جوایز بینالمللی متعددی کسب کردند و اینها تنها بخش اندکی از تغییراتی است که بعد از حضور زنان در عرصههای مختلف اتفاق افتاده است. آنها بعد از حضور کوتاهی که پس از سالها در سایه بودن داشتند، افتخارات فراوانی را به نام خود ثبت کردند که نباید نادیده انگاشته شود.
هرچند که تمامی مقامات حاضر در جلسه تصمیمگیری اعلام کردند که دولت آمریکا همچنان از نظر بشردوستانه حامی ملت افغانستان است اما اشاره ویژهای به فعالین امور زنان نشده است. جو بایدن فقط در بخش دوم سخنرانی خود به این مسئله اشاره کرد که روابط دیپلماتیک و کمکهای بشردوستانه بین دو کشور همچنان برقرار خواهد ماند. ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو در نشست با وزیر امور خارجه و وزیر دفاع ایالات متحده در مقر اصلی سازمان ناتو عنوان کرد که متحدان ناتو بعداز این در کنار مردم افغانستان بهویژه کودکان و زنان و اقلیتها خواهند ماند هرچند که چنین سخنی مبهم است و از دستاوردهای زنان یادی به میان آورده نشده است.
تنها صحبت یک مقدار صریحتر از سوی آنتونی بلینکن، وزیر امور حارجه ابالات متحده به میان رفت که حمایت از زنان افغان در طول این مدت باعث شد آنها نقش موثری در مذاکرات صلح داشته باشند و مشارکت آنها پس از سالها گوشهگیری و در انزوا به سر بردن برای ما بسیار معنادار بود. او با تاکید بر اینکه سطح پیشرفت مردم افغانستان به حدی رسیده که شهروندان خود پاسدار مملکت و شهر خویش باشند، افزود زنان افغان اکنون در مراتب بالای حکومت و مدیریت میتوانند عهدهدار رهبری باشند.
اما سخنان مقامات آمریکایی خیلی هم با واقعیت منظبق نیست چرا که بسیاری از فعالین حقوق مدنی و زنان خروج نیروهای ایالات متحده را پایان کسب دستاوردهای خود میدانند. جامعه زنان افغانستان در سایه حمایت آمریکا و اصلاحاتی که به وجود آمد موفق شد تا تغییرات ناچیزی ایجاد کند و با خروج این کشور، شرایط ممکن است دوباره ناپایدار شود. میدان ندادن به زنان در پستهای مدیریتی و وقایع مهم سیاسی نظیر مذاکرات دوحه و نشست مسکو مسئلهایست که جامعه زنان را نگران میکند. هرچند که مقامات آمریکایی اشاره مختصری به مسائل اجتماعی کردهاند اما بیشتر تاکیدشان بر موارد نظامی و پیروزی بر القاعده بوده و مشکلات اجتماعی زنان در نظر آنان دستاوردی برای حضور آمریکا در افغانستان شمرده نمیشود.
تمام فعالیتهای نصفه و نیمه و مشارکت حداقلی زنان در امور اجتماعی و اقتصادی ممکن است به سرعت باد ناپدید شود. جامعه جهانی و سازمانهای بینالمللی در مقابل زنان افغان مسئولند. تعهداتی که آنان در مقابل حضور فیزیکی در خاک این کشور باید متقبل شوند هنوز به طور کامل صورت نگرفته است و چه بسا ممکن است در چشم بهم زدنی روزگار زنان افغانستان مانند گذشته سیاه شود.
مواردی مانند عدم تخصیص و تحویل بودجههای حکومتی به امور زنان، عدم مشارکت زنان در مشاغل رده بالای مدیریتی، عدم توجه به تسهیل امکانات و تامین امنیت آنان در سطح شهر و کشور، رویدادهایی مانند نشست ترکیه بدون حضور زنان و عدم صراحت و تاکید مقامات آمریکایی به مسائل مرتبط به زنان همگی به این نگرانی دامن میزند که با خروج نیروهای نظامی ایالات متحده، اندک تغییر و بهبودی اوضاع از دست خواهد رفت و توجه جامعه بینالمللی از جامعه افغانستان برداشته میشود و زنان به گوشه تاریک انزوا کشیده خواهند شد انگار که هرگز وجود نداشتهاند و گویی زمان به عقب بازگشته و دوران جهالت از سرگرفته شود.
بیشتر بخوانید: