همزمان با بیستم ماه حوت و روز ملی نهال شانی در افغانستان، اخبار بدی از آلودگی هوا در بسیاری از ولایات از جمله هرات به دست می‌رسد.
هر ساله دولت در چنین روزی مصادف با آغاز فصل بهار و رویش و سبز شدن طبیعت، اقدام به کاشت میلیون‌های اصله نهال و غرس آن‌ها برای گسترش فضای سبز این کشور می‌کند. اما با وجود تمام این تدابیر، آمار آلودگی هوا در ولایات سیر صعودی و نگران‌کننده ای را طی می‌کند.
از جمله دلایلی که تلاش برای ایجاد فضای سبز در این کشور به ویژه در شهر هرات نتیجه نداده و حتی نتیجه عکس داده‌است، عدم نگهداری صحیح از نهال‌های کاشته شده‌است. کاشت میلیون‌ها نهال بدون برنامه‌ریزی دقیق برای رسیدگی و آبیاری به آن‌ها، قطعا منجر به خشک شدن و از بین رفتن آن‌ها می‌شود.
در زیست بومی نظیر هرات، طوفان‌های شنی، ریزگردهای فراوانی را به دنبال خود در هوا پراکنده می‌کنند. با این حساب وجود درختان از این امر جلوگیری کرده و به عنوان منبع اصلی تولید اکسیژن، به تسویه و حفظ هوای سالم برای انسان کمک می‌کند. کاشت نهال در سرتاسر هرات با تمرکز بر مراکز تفریحی و گردشی مردم به ظاهر اقدام مثبتی به نظر می‌رسد اما بی‌برنامگی دولت و ادارات مربوطه، عدم رسیدگی از جانب شهرداری و همچنین بی‌توجهی شهروندان سرنوشت فضای سبز را در این منطقه بحرانی کرده‌است.
اگر گذر کسی به جنگل‌های اطراف هرات بیوفتد، مشاهده می‌کند که بسیاری از درختان برای فروش و قاچاق چوب قطع می‌گردند و جنگل‌ها روز به روز کوچکتر می شوند.
با اینکه مطابق آمار سال گذشته، با وجود شیوع ویروس کرونا بیش از ۵۰۰ هزار نهال غرس شده‌اند و برای آبیاری آن‌ها بودجه‌ای بین ۱۲ تا ۱۵ میلیون افغانی ( بیش از ۶ میلیارد تومان) اختصاص داده شده‌است، اما این هزینه‌ها همگی هدر رفته و نیمی از این نهال‌ها خشکیده‌اند. این آمار رسمی است که از مسئولین مربوطه مانند رئیس اداره محیط‌زیست هرات، آقای نصیراحمد فضلی و معاوت شهرداری هرات، محمد نعیم بهیر به دست آمده‌است.
مطابق گفته‌های وکیل احمد بارک کارشناس محیط زیستی اهل هرات با کاهش فضای سبز جلوگیری از ریزگردها و مقابله با طوفان شن غیرممکن به نظر می‌رسد و همین هوای آلوده بیش از پیش به خشک شدن جنگل‌های شمالی هرات و سایر فضاهای سبز دامن می‌زند.
محمد حسین یزدان پناه فعال محیط زیست ساکن هرات از بی‌برنامگی نهادها انتقاد می‌کند و باور دارد که تخصیص بودجه‌های کلان بدون برنامه‌ریزی و عمل به آن بی‌فایده است و به زودی شاهد بحران‌های محیط زیستی شدیدتری در هرات خواهیم بود و همین عمر زندگی انسان‌های زیادی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
بشیر احمد احمدی، سرپرست ریاست زراعت و مالداری هرات، به قطعه قطعه شدن درختان جنگل‌های اطراف اشاره می‌کند و می‌گوید نظارت‌های کم و خودسری شهروندان باعث به نابودی کشاندن جنگل‌ها شده است و اقدام در جهت تهدید محیط‌زیست و نابودی آن نوعی اقدام علیه امنیت ملی است و باید جدی گرفته‌شود.
افغانستان در طول سال‌های جنگ و پس از آن بسیاری از مراتع و مناطق واقع در کمربند سبز خود را از دست داده‌است. حاصل سال‌ها جنگ و بمباران و بی‌توجهی داخلی به محیط‌زیست و در دوران پساطالبان با بی‌برنامگی‌های مکرر و ناآگاهی مردم، وضعیت به قدری خطرناک شده‌است که اکنون نفس کشیدن برای مردم سخت گردیده و با اوج گرفتن طوفان‌های شن‌خیز حتی دید آدم‌ها محدود می‌شود. آگاه‌سازی مردم از طریق آموزش و شبکه‌های اجتماعی و ارتباطی می‌تواند کمک کند تا میراثی هرچند اندک برای آیندگان این سرزمین باقی بماند تا فرزندان آینده هرات بتوانند حداقل هم‌اندازه والدینشان سهمی برای نفس کشیدن داشته باشند. این برنامه های آموزشی باید همگانی، رایگان و با تبلیغات گسترده صورت بگیرد تا در ناخودآگاه شهروندان باقی بماند و اگر جایی هم تخلفی مشاهده شد، گزارش داده و از وقوع آن جلوگیری کنند.
دولت همزمان با نوروز و آغار فصل بهار که نویددهنده شروع دوباره از جانب طبیعت و سرسبز شدن درختان است، وعده اقدامات اساسی در راستای کاهش آلودگی هوا و افزایش فضای سبز به شهروندان افغان داده‌است. هرچند این اولین باری نیست که چنین وعده‌هایی با برنامه‌ریزی‌های اشتباه و بودجه‌های کلان بر روی کاغذ باقی مانده و عملی نشده‌اند یا به اشتباه انجام شده و بی فایده بوده‌اند اما شهروندان همچنان امید دارند تا هوای فردا برایشان مطبوع و دلپذیر باشد.
بیشتر بخوانید: