عرفات جمال، نماینده کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان در افغانستان، اعلام کرده که شمار مهاجران افغان بازگشتی از ایران بهطور نگرانکنندهای افزایش یافته و اکنون روزانه نزدیک به ۵۰ هزار تن از طریق مرزها وارد افغانستان میشوند.
بهگفته او، بسیاری از این بازگشتکنندگان در شرایطی به کشور میرسند که سفرهای دشوار، طاقتفرسا و تحقیرآمیزی را پشت سر گذاشتهاند. او در بیانیهای گفته است: «این افراد خسته، ناامید و در برخی موارد قربانی خشونت شدهاند. پس از عبور از مرز، در گرمای شدید و در مراکز پذیرش شلوغ، پراکنده میشوند.»
کمیشنری عالی سازمان ملل در گزارشی هشدار داده که ناآشنایی بسیاری از این بازگشتکنندگان با افغانستان – بهویژه آنهایی که در خارج از کشور متولد یا بزرگ شدهاند – وضعیت را پیچیدهتر کرده است. این نهاد میگوید موج گسترده و سریع بازگشتها، فشار مضاعفی بر ولایتهای مرزی افغانستان وارد کرده که فاقد ظرفیت کافی برای رسیدگی به نیازهای این جمعیت بزرگ هستند.
براساس این گزارش، تنها در سال ۲۰۲۴ بیش از ۱.۶ میلیون مهاجر افغان از ایران و پاکستان بازگشتهاند؛ آماری که فراتر از پیشبینیهای ابتدایی برای کل سال است. همچنین، سازمانهای ملل پیشتر از بازگشت بیش از یک میلیون مهاجر دیگر در ماههای گذشته خبر داده بودند که اکثر آنها بهصورت اجباری اخراج شدهاند.
عرفات جمال در ادامه تأکید کرده است که «بسیاری از این مهاجران از افغانستان هستند، اما اهل افغانستان نیستند.» او توضیح داده که بسیاری از بازگشتکنندگان با تربیت، تحصیلات و هنجارهای فرهنگی متفاوت در کشورهای میزبان بزرگ شدهاند و اکنون با واقعیتی مواجهاند که با دیدگاهها و سبک زندگیشان در تضاد است.
در این گزارش آمده که زنان و دختران، بیش از دیگران، با تکانههای شدید فرهنگی و حقوقی روبهرو شدهاند؛ کسانی که پیشتر در کشورهای میزبان از حقوق و آزادی نسبی برخوردار بودند، اکنون به جامعهای بازمیگردند که آزادیهایشان بهشدت محدود شده است.
هرچند برخی از بازگشتها داوطلبانه انجام شده، اما نماینده سازمان ملل هشدار داده است که بسیاری دیگر تحت فشار یا بدون حمایت کافی صورت گرفتهاند. این مهاجران شامل افراد ثبتشده، پناهندگان رسمی و کسانی با وضعیت «شبیه پناهنده» هستند که ممکن است هنگام ورود به کشور، با خطرات جدی امنیتی و انسانی مواجه شوند.
بیشتر بخوانید:

