از چالش‌های شهرسازی در کشور ، آسیب فراوانی است که به منابع آب‌های زیرزمینی وارد شده است. با افزایش جمعیت روز به روز به شمار خانه‌هایی که در سطح ولایات ساخته می‌شود افزوده می‌گردد. در اکثر مواقع ساخت این خانه‌ها و بررسی ملاحظات زیرساخت‌ها به طور کاملا غیراصولی اتفاق می‌افتد.
یکی از این ملاحظات، حفر چاه‌های سپتیک یا جذبی برای فاضلاب منازل در نزدیکی و کنار هر خانه است. طریقه کارکرد چاه جذبی بدین صورت است که فاضلاب خانه را در خود جذب می‌کند و سپس به سیستم فاضلاب شهری می‌رساند. اما در موارد متعددی در ولایات مختلف به خصوص هرات مشاهده شده است که حفر این چاه‌ها به افراد غیرحرفه‌ای و بدون صلاحیت واگذار شده و آنان به طور غیر اصولی در کنار هر خانه بسته به مقیاس آن یک یا دو چاه جذبی حفر می‌کنند و متاسفانه با گذشت مدتی، مواد فاضلابی سر از منابع آب‌های آشامیدنی زیر زمینی در می‌آورند و آبی که مردم استفاده می‌کنند به شدت آلوده و بلا استفاده می‌شود.
با اینکه مصرف آب آلوده به طور مستقیم با سلامت مردم سر و کار دارد اما بی‌توجهی افراد در این مورد باعث شده تا هرکسی که از راه می‌رسد چاه سپتیکی را به طور غیر استاندارد در مکانی که می‌خواهد حفر کند و نه تنها بقیه شهروندان اعتراض نمی‌کنند بلکه نهادی برای نظارت و برخورد هم با این افراد وجود ندارد.
محمد نادر کاکر، رئیس آبرسانی و کانالیزاسیون زون غرب در هرات می‌گوید تعداد این چاه‌ها به صورت روزانه افزایش می‌یابد و برای شهروندان اهمیتی ندارد. روندی که اگر ادامه پیدا کند، مشکل کمبود و حتی قحطی آب آشامیدنی در این ولایت تا چند سال آینده قابل مشاهده خواهد بود.
اصولا در هر مسئله‌ای در زندگی اجتماعی و مرتبط با حقوق شهروندی، شهروندان و دولت دو سوی ایجاد و حل چالش‌ها هستند. در مسئله چاه‌ها و آب آشامیدنی هرات هم همین است. از یک طرف مدیر ارتباطات ریاست محیط‌زیست ولایت هرات، حامد الهام می‌گوید گزارش مکتوبی از سوی اداره خ.د برای شهرداری هرات فرستاده است. هرچند که در مقیاس مشکلی به این بزرگی این اقدام حتی یک قدم هم برای حل مشکل به حساب نمی‌آید و به نوعی رفع تکلیف و از سر باز کردن است. صرف ابراز نگرانی و دست روی دست گذاشتن کمکی نخواهد کرد. باید تحقیقات میدانی صورت بگیرد، میزان آسیب به دقت محاسبه شود و برای اقدامات آتی برنامه‌ریزی به عمل آید. از طرف دیگری هم باید شهروندان را آگاه کرد به طوری که اگر تخلفی را دیدند گزارش دهند تا با افراد خاطی برخورد شود.
بهانه مسئولین برای توجیه بی‌توجهی‌های خود فقط به همین‌جا ختم نمی‌شود. عدم تخصیص بودجه بهانه‌ایست که در واقع ذیل هر مشکل شهری به چشم می‌خورد و در این مورد هم طبق اظهارات محمد نعیم بهیر، معاون شهرداری هرات، نبود بودجه کافی برای اصلاح سیستم کانالیزم فاضلاب شهری دردسرهای زیادی را ایجاد کرده است.
یکی از دلایلی که بسیاری از مردم به مسئولین کنونی آبرسانی و محیط‌زیست هرات اعتمادی ندارند صحبت‌های مسئولین سابق این ادارات در تلویزیون چکاد است که می‌گویند که بیش از ۸۰% فاضلاب تولیدی چاه‌های جذبی در هرات سر از آب‌های زیرزمینی در می‌آورند و مسئولین کنونی سعی دارند بر این موضوع سرپوش بگذارند.
احمد شاه نوری، عضو انجمن مهندسان هرات، از جمله افراد متخصصی است که باور دارد شهرداری و اداره محیط‌زیست در این ولایت نه تنها با یکدیگر هماهنگی ندارند بلکه دائما در تلاشند تا مسئولیت را بر دوش دیگری بیاندازند و خود را نجات دهند.
در بررسی این مسئله در مقیاسی وسیع‌تر به خوبی می‌بینیم که سیستم فاصلاب شهری و آب‌های آشامیدنی لوله‌کشی بسیار ایراد دارند به طوری که با ساخت یک منزل جدید و حفر چاه آب آلوده خواهد شد. برای اصلاح زیرساخت‌های شهری، بودجه‌ای تخصیص داده نشده است، نظارتی بر ساخت و ساز و ضمانت اجرایی برای برخورد با افراد متخلف وجود ندارد و این مسئله در غم نان و جان و هزار یک مشکل این ولایت نزد مردم به فراموشی سپرده شده است.
روزگار شهر هرات خوب به نظر نمی‌رسد. تخریب محیط‌زیست هر چند که به سرعت اتفاق می‌افتد اما یک شبه نیز حاصل نمی‌شود پس اگر همین الان هم برای جلوگیری این مشکل اقدامات لازم اتخاذ شود از خسارات زیادی جلوگیری شده و آب زیادی را برای مصرف‌کنندگان ذخیره خواهند کرد.
